1. Zmiany w ustawieniu powiek
Są one wywoływane różnymi zmianami chorobowymi, z których wiele dotyczy skóry powiek. W jej obrębie można obserwować zmiany podobne do stwierdzanych na skórze innych części ciała, np. czyraki, ropnie, liszaje, opryszczkę i pokrzywkę uczuleniową. Zmiany te powodują zniekształcenia szpary powiek i wymagają leczenia przez alergologa, dermatologa i okulistę.
Głównymi przyczynami występowania zmian w ustawieniu powiek są:
Tworzą się wówczas zmarszczki i poszerzają naczynia krwionośne włosowate. Objawy te występują głównie u osób w starszym wieku. Starczy zanik tkanki tłuszczowej oczodołu powoduje zapadanie się gałki ocznej i zwężenie szpary powiek. Czasem tłuszcz oczodołowy przemieszcza się do przodu i powieki dolne stają się workowate.
Do głównych zmian w ustawieniu powiek zaliczamy:
Entropion - czyli podwinięcie powieki - jest to nieprawidłowe ustawienie powiek wskutek zwiotczenia skóry. Wynikiem tego jest światłowstręt i kurczowe zamykanie powiek, co prowadzi z kolei do stanu zapalnego spojówek i rogówki. Entropion powstaje najczęściej u ludzi starszych i wymaga leczenia operacyjnego.
Ektropion - czyli wywinięcie powieki - może być następstwem zmian bliznowatych skóry powiek lub policzka, albo następstwem porażenia nerwu twarzowego. Nieprawidłowe zamykanie szpary powiekowej powodować może wysychanie rogówki. Także wymagane jest leczenie operacyjne.
2. Stany zapalne powiek
Są wywoływane zakażeniem bakteryjnym, któremu towarzyszy najczęściej obniżona odporność organizmu. ·
Jęczmień - w tarczkach powiekowych znajdują się gruczoły, których ujścia są widoczne w brzegu powieki. Jęczmień jest gronkowcowym, ropnym zapaleniem tych właśnie gruczołów. Wyróżniamy dwie odmiany jęczmienia: wewnętrzny i zewnętrzny. Leczenie jęczmienia polega na stosowaniu okładów rozgrzewających, stosowanych na zamknięte powieki, oraz antybiotyków do worka spojówkowego. Nie wolno stosować leków zawierających kortykosteroidy. Gdy jęczmień jest duży, a objawy chorobowe nasilone, należy zwrócić po poradę do okulisty. Schorzenie to bowiem, uważane zwykle za banalne i niegroźne, może być przyczyną poważnych powikłań, np. zakrzepowego zapalenia żył oczodołu czy zatoki jamistej.
Gradówka – jest przewlekłym stanem zapalnym gruczołu tarczkowego Meiboma. Do głównych objawów zalicza się : ograniczone, niebolesne zgrubienie tarczki na brzegu powieki, które wypukla się pod skórą, lub - od wewnątrz - pod spojówkę powiek. Zdarza się również, że jęczmień wewnętrzny przechodzi w gradówkę. Gdy zastosowane leczenie (takie, jak w przypadku jęczmienia) nie odniesie skutku i gradówka nie cofnie się, należy ją usunąć operacyjnie. Jest to jednak tylko drobny zabieg wykonywany ambulatoryjnie w przychodniach i szpitalach okulistycznych.
Zapalenie brzegów powiek - występuje zwykle z przewlekłym zapaleniem spojówek powiek. Brzegi powiek są stale zaczerwienione, zaczerwienienie to nasila się na wietrze, w atmosferze kurzu, pod wpływem działania promieni słonecznych. Przyczyn zapalenia brzegów powiek może być wiele: praca w pyle, kurzu, wady refrakcji (np. niezborność), ogniska zakażenia w migdałkach, zatokach, uczulenie. Choroba ta jest zwykle niegroźna, ale uporczywa i przykra dla chorego (głównie ze względów kosmetycznych).
Leczenie polega na usunięciu zasadniczej przyczyny (np. noszenie okularów ochronnych przy pracy w pyle, usunięcie ognisk zapalnych w zatokach nosowych), oraz stosowaniu okładów, smarowaniu specjalnymi maściami i podawaniu witamin
3. Choroby wirusowe powiek
Opryszczka zwykła powiek – objawia się pojawieniem na skórze powieki drobnych, przezroczystych pęcherzyków wypełnionych płynem surowiczym. W tym przypadku stosuje się leczenie miejscowe lekami przeciwwirusowymi.
Półpasiec oczny – zmiany chorobowe występują wzdłuż I gałęzi nerwu trójdzielnego. Choroba ta objawia się silnym pieczeniem i bólem towarzyszącym pojawiającym się na skórze drobnych, przezroczystych pęcherzyków wypełnionych płynem surowiczym. Leczenie odbywa się przy wykorzystaniu leków przeciwwirusowych, zespołów witaminy B, oraz środków przeciwbólowych.
Ospica krowiankowa – jest to przeniesienie na powieki uprzednio szczepionej ospy. Choroba ta objawia się: podwyższoną temperaturą ciała, obrzękiem zapalnym powiek, pojedynczymi pęcherzami z charakterystycznym zagłębieniem w części środkowej. Przy tej chorobie możliwe są powikłania, takie jak zapalenie rogówki, zapalenie tkanek oczodołu, a nawet zapalenie mózgu. W leczeniu stosowane są antybiotyki w celu zapobieżenia wtórnemu zakażeniu, gamma – globulina, zespół witamin B, krowiankowa globulina odpornościowa.